کد مطلب:288489 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:188
جهان در زمان ظهور
امام صادق علیه السلام فرمود: ان قائمنا اذا قام اشرقت الارض بنورها (بنور ربها خ ل) و استغنی العباد عن ضوء الشمس و ذهبت الظلمه، و یعمر الرجل فی ملكه حتی یولد له الف ولد ذكر، لا یولد فیهم انثی، و تظهر الارض من كنوزها حتی یراها الناس علی وجهها، و یطلب الرجل منكم من یصله بماله، و یاخذ منه زكاته فلا یجد احدا یقبل منه ذلك، استغنی الناس بما رزقهم الله من فضله: چون قائم ما بپا خیزد، زمین (از نور پروردگارش) می درخشد و بندگان از نور خورشید بی نیاز می شوند. ظلمت از میان می رود. مرد
[ صفحه 345]
در دوران حكومت او از چنان عمر طولانی برخوردار می شود كه دارای هزار فرزند پسر خواهد شد كه در میان آنها دختر متولد نمی شود. زمین گنجهای خود را آشكار می سازد، به گونه ای كه بر سطح آن دیده می شود. چون فردی از شما برای ادای زكات خود در صدد یافتن شخصی (نیازمند) بر می آید، كسی را نمی یابد كه آن را بپذیرد. مردم با فضل و روزی خداوند بی نیاز شده اند. امام جعفر صادق علیه السلام در باره سیره قائم منتظر سلام الله علیه می فرماید: اذا اذن الله له فی الخروج صعد المنبر فدعا الناس الی نفسه و ناشدهم بالله و دعاهم الی حقه و ان یسیر فیهم بسنه رسول الله (صلی الله علیه و آله) و یعمل فیهم بعمله، فیبعث الله جبرئیل حتی یاتیه فینزل علی الحطیم یقول: الی ای شی ء تدعو؟ فیخبره، فیقول: انا اول من یبایعك، ابسط یدك فیمسح علی یده: چون خداوند اورا اذن ظهور فرمود، برفراز منبر رفته و مردم را به سوی خود فرا می خواند. آنان را به خدا سوگند می دهد و به حق خود دعوت می كند و (می گوید كه) به سنت رسول خدا در میان ایشان رفتار می نماید. خداوند جبرئیل را بر می انگیزاند تا اینكه نزد او بر حطیم فرود می آید و می گوید: به چه فرا می خوانی؟ امام اورا آگاه می سازد. پس می گوید: من اولین كسی هستم كه با تو بیعت می كنم، دستت را به من بده، و دست حضرتش را (برای بیعت) می گیرد. امام صادق علیه السلام می فرماید: اذا قام القائم دعا الناس الی الاسلام جدیدا و هداهم الی امر قد دثر فضل عنه الجمهور، و انما سمی القائم مهدیا لانه یهدی الی امر مضلول عنه، و سمی القائم لقیامه بالحق: چون قائم علیه السلام بپا خیزد، مردم را مجددا به سوی اسلام
[ صفحه 346]
فرا می خواند و آنان را به امری هدایت می كند كه از میان رفته و اكثریت مردم از آن منحرف شده اند. قائم علیه السلام از این رو مهدی نامیده شده كه به امری هدایت می كند كه مردم از آن انحراف پیدا كرده اند. و قائم نامیده شد، چون قیام به حق می كند. در حدیث دیگرازهمین امام وارد شده: اذا قام القائم هدم المسجد الحرام حتی یرده الی اساسه و حول المقام الی الموضع الذی كان فیه و قطع ایدی بنی شیبه و علقها بالكعبه و كتب علیها هولاء سراق الكعبه: قائم علیه السلام در دوران قیام خود مسجد الحرام را ویران می سازد تا اینكه آن را به اساس خود بر می گرداند، و مقام را به موضعی كه در آن قرار داشته باز می گرداند دست بنی شیبه را قطع می سازد و آن را به كعبه می آویزد و بر آن می نویسد: اینان دزدان كعبه هستند. همچنین می فرماید: اذا قام القائم (علیه السلام) جاء بامر جدید كما دعل رسول الله صلی الله علیه و آله فی بدو الاسلام الی امر جدید: چون قائم علیه السلام بپا خیزد، امری جدید می آورد همانگونه كه رسول خدا صلی الله علیه و آله در ابتدای اسلام به امر جدیدی دعوت نمود. شبیه این روایت را امام باقر علیه السلام نیز بیان فرموده است. در روایات دیگری نیز بیان شده است:
[ صفحه 347]
ان الاسلام بدی ء غریبا و سیعود غریبا كما بدی ء، فطوبی للغرباء: اسلام از غربت شروع شد و زود است كه به غربت نخستین خود باز گردد. پس خوشا به حال غریبان. امام محمد باقر علیه السلام فرمود: اذا خرج یقوم بامر جدید و كتاب جدید و سنه جدیده و فضاء جدید، علی العرب شدید و لیس شانه الا القتل لا یستبقی احدا و لا تاخذه فی الله لومه لائم: چون ظهور نماید، امر جدید و كتاب جدید و سنت جدید و قضاوت جدیدی می آورد. بر عرب شدت عمل به خرج می دهد شیوه ای جز قتل ندارد. احدی را باقی نمی گذارد. ملامت ملامتگر او را در (راه) خدا اثری نمی كند. این امام همام در حدیث دیگری می فرماید: لكانی انظر الیه بین الركن و المقام یبایع له الناس بامر جدید و كتاب جدید و سلطان من السماء اما انه لا ترد له رایه ابدا حتی یموت: گوئی به او می نگرم بین ركن و مقام، كه مردم با او بیعت می كنند، كه در میان ایشان به امر جدید و كتاب جدید و حكمرانی جدیدی از آسمان فرمان راند. آگاه باشید كه پرچم او هرگز باز نمی گردد (شكست در آن راه ندارد) تا اینكه از دنیا رخت بربندد. و در حدیثی دیگر ازامام محمد باقر علیه السلام آمده است: یملا الارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلما و جورا و یفتح الله له شرق الارض و غربها و یقتل الناس حتی لا یبقی الا دین محمد یسیر سیره داود: او زمین را از عدل و داد آكنده سازد، همانگونه كه از ظلم و ستم لبریز شده باشد. خداوند شرق و غرب عالم را برایش می گشاید. مردم
[ صفحه 348]
را می كشد تا اینكه جز دین محمد صلی الله علیه و آله باقی نماند، و به سیره داود (پیامبر) سلوك می نماید. همگونی سیره مهدی با داود در برخی از اخبار - كه خواهد گذشت - تفسیر به آن شده كه در حكم و داوری شاهد و دلیل نمی طلبد. امام مجتبی علیه السلام از پدر بزرگوارش امیر المومنین علیه السلام نقل می كند: یبعث الله رجلا فی آخر الزمان و كلب من الدهر و جهل من الناس یویده الله بملائكته و یعصم انصاره و ینصره بایاته و یظهره علی الارض حتی یدینوا طوعا او كرها یملا الارض عدلا و قسطا و نورا و برهانا، یدین له عرض البلاد و طولها لا یبقی كافر الا آمن و لا طالح الا صلح، و تصطلح فی ملكه السباع و تخرج الارض نبتها و تنزل السماء بركتها و تظهر له الكنوز: خداوند مردی در آخر الزمان، در شدائد روزگار و جهالت مردمان برمیانگیزاند كه او را با ملائكه خود یاری می نماید و یارانش را حافظ است و اورا به آیات و معجزات خود ناصر می باشد. ظهورش را بر زمین محقق می سازد تا اینكه (همگان) به میل یا اكراه سر به فرمان او نهند. زمین را از عدل و داد و نور و برهان آكنده سازد. تمامی شهرها در سراسر نقاط گیتی امرش را پذیرا شوند. كافری نمی ماند مگر آنكه ایمان آرد و نه فاسدی باقی ماند مگر آنكه صالح شود. در دوران زمامداریش درندگان رام و آرام شوند، زمین گیاهان خود را بر آرد، آسمان بركت خود را فرو بارد و گنجها از دل زمین بر پهنه آن آشكار شود. صادق آل محمد علیه السلام نیز می فرماید: اذا قام القائم (علیه السلام) حكم بالعدل و ارتفع فی ایامه الجور و آمنت به السبل و اخرجت الارض بركاتها و رد كل حق الی اهله و لم یبق اهل دین حتی یظهروا الاسلام و یعرفوا بالایمان اما سمعت الله سبحانه یقول:
[ صفحه 349]
و له اسلم من فی السموات و الارض طوعا و كرها و الیه ترجعون. و حكم بین الناس بحكم داود (علیه السلام) و حكم محمد (صلی الله علیه و آله) فحینئذ تظهر الارض كنوزها و تبدی بركاتها و لا یجد الرجل منكم موضعا لصدقته و لا بره لشمول الغنی جمیع المومنین: چون قائم (علیه السلام) قامت قیام برافرازد، به حكم عدل راند. در ایام او نشانی از ستم نیست، راهها ایمن گردد، زمین بركات خود را آشكار سازد، حق هر ذی حقی به او رد شود، دیندارانی باقی نمی مانند مگر اینكه اسلام را چیره كنند و به ایمان شناخته شوند. آیا نشنیدی خدای سبحان می فرماید: هر كه در آسمانها و زمین است به میل یا اكراه تسلیم فرمان اویند و به سوی او باز می گردند. در میان مردم به حكم داود (علیه السلام) و حكم محمد (صلی الله علیه و آله) فرمان می راند. در آن هنگام زمین گنجها و بركات خود را آشكار ساخته و كسی از شما فردی را نمی یابد كه زكات خود را به او پردازد و یا به او انفاقی نماید، و این نیست مگر آنكه جمیع مومنان در غنا و رفاه بسر می برند. امام محمد باقر علیه السلام فرمود: اذا قام القائم سار الی الكوفه فیهدم بها اربعه مساجد و لم یبق علی وجه الارض مسجد له شرف الا هدمها و جعلها جماء، و وسع الطریق الاعظم، و كسر كل جناح خارج فی الطریق، و ابطل الكنف و المیازیب الی الطرقات، و لا یترك بدعه الا ازالها و لا سنه الا اقامها و یفتح قسطنطینیه و الصین و جبال الدیلم: چون قائم قیام نماید، عازم كوفه گشته و چهار مسجد را در آنجا ویران می سازد. و هیچ مسجد با شرافتی بر پهنه زمین باقی نمی ماند مگر اینكه آن را ویران ساخته و آن را بزرگ می كند. او بزرگ راهی احداث می كند و گوشه و كنار خانه هائی را كه در مسیر راه است، در هم شكسته، فاضلابها و ناودانهائی را كه به كوچه و
[ صفحه 350]
خیابان راه دارد، سد می كند. هیچ بدعتی را وا نمی گذارد مگر آنكه آن را از میان می برد، و نه هیچ سنتی مگر آنكه آن را بر پا می سازد. قسطنطنیه و چین و كوههای دیلم را فتح می نماید. در حدیثی از حضرت صادق علیه السلام وارد شده است: القائم منصور بالرعب، موید بالنصر، تطوی له الارض و تظهر له الكنوز و یبلغ سلطانه المشرق و المغرب و یظهر الله عزوجل به دینه و لو كره المشركون، فلا یبقی فی الارض خراب الا عمر: قائم علیه السلام به وسیله رعب و ترس یاری شده و با نصر الهی تائید می شود. زمین در زیر پایش در نور دیده می شود، گنجها برایش آشكار می گردد و سلطنتش در شرق و غرب عالم گسترش می یابد. خدای صاحب عزت و جلال، دینش را به واسطه او (بر دیگرادیان) چیره می سازد، هر چند كه مشركان نخواهند. در زمین نقطه ناآبادی باقی نمی ماند مگر آنكه آباد می گردد. روایت دیگری از امام صادق علیه السلام بیانگر آن است كه: اذا قام قائم آل محمد (علیهم السلام) حكم بین الناس بحكم داود و لا یحتاج الی بینه یلهمه الله تعالی فیحكم بعلمه و یخبر كل قوم بما استبطنوه و یعرف ولیه من عدوه بالتوسم قال الله عزوجل: ان فی ذلك لایات للمتوسمین و انها لبسبیل مقیم: چون قائم آل محمد بپا خیزد، میان مردم به شیوه داود حكم می راند و دلیل و بینه نمی خواهد. خدای تعالی به وی الهام می كند و او به علم خود حكم می راند به گونه ای كه هر قومی را به آنچه نهان داشته اند خبر می دهد و دوستش را از دشمن اش، از سیمایشان باز می شناسد. خدای عزوجل می فرماید: در این (عذاب) نشانه هائی برای كسانی كه به چهره می شناسند وجود دارد و این (ویرانه) ها بر قرار برای عبرت گیرندگان است.
[ صفحه 351]
شیخ مفید گوید: بعد از دولت قائم (علیه السلام) دولتی دیگر نخواهد بود. تنها روایات بیانگرآنند كه فرزندان او ان شاء الله بعد از حضرتش دولتهائی تشكیل می دهند. اما به این روایات قطع و یقین حاصل نیست. اكثر روایات بیانگر آن هستند كه مهدی است در نمی گذرد مگر چهل روز قبل از قیامت. در آن هنگام هرج و مرج بر پا خواهد شد، علامات خروج اموات آشكار می گردد و مردم برای محاسبه اعمال و پاداش و كیفر كردار در صحنه محشر جمع می شوند. البته خداوند آگاهترین است به آنچه كه رخ می دهد.
[ صفحه 352]
[ صفحه 345]
در دوران حكومت او از چنان عمر طولانی برخوردار می شود كه دارای هزار فرزند پسر خواهد شد كه در میان آنها دختر متولد نمی شود. زمین گنجهای خود را آشكار می سازد، به گونه ای كه بر سطح آن دیده می شود. چون فردی از شما برای ادای زكات خود در صدد یافتن شخصی (نیازمند) بر می آید، كسی را نمی یابد كه آن را بپذیرد. مردم با فضل و روزی خداوند بی نیاز شده اند. امام جعفر صادق علیه السلام در باره سیره قائم منتظر سلام الله علیه می فرماید: اذا اذن الله له فی الخروج صعد المنبر فدعا الناس الی نفسه و ناشدهم بالله و دعاهم الی حقه و ان یسیر فیهم بسنه رسول الله (صلی الله علیه و آله) و یعمل فیهم بعمله، فیبعث الله جبرئیل حتی یاتیه فینزل علی الحطیم یقول: الی ای شی ء تدعو؟ فیخبره، فیقول: انا اول من یبایعك، ابسط یدك فیمسح علی یده: چون خداوند اورا اذن ظهور فرمود، برفراز منبر رفته و مردم را به سوی خود فرا می خواند. آنان را به خدا سوگند می دهد و به حق خود دعوت می كند و (می گوید كه) به سنت رسول خدا در میان ایشان رفتار می نماید. خداوند جبرئیل را بر می انگیزاند تا اینكه نزد او بر حطیم فرود می آید و می گوید: به چه فرا می خوانی؟ امام اورا آگاه می سازد. پس می گوید: من اولین كسی هستم كه با تو بیعت می كنم، دستت را به من بده، و دست حضرتش را (برای بیعت) می گیرد. امام صادق علیه السلام می فرماید: اذا قام القائم دعا الناس الی الاسلام جدیدا و هداهم الی امر قد دثر فضل عنه الجمهور، و انما سمی القائم مهدیا لانه یهدی الی امر مضلول عنه، و سمی القائم لقیامه بالحق: چون قائم علیه السلام بپا خیزد، مردم را مجددا به سوی اسلام
[ صفحه 346]
فرا می خواند و آنان را به امری هدایت می كند كه از میان رفته و اكثریت مردم از آن منحرف شده اند. قائم علیه السلام از این رو مهدی نامیده شده كه به امری هدایت می كند كه مردم از آن انحراف پیدا كرده اند. و قائم نامیده شد، چون قیام به حق می كند. در حدیث دیگرازهمین امام وارد شده: اذا قام القائم هدم المسجد الحرام حتی یرده الی اساسه و حول المقام الی الموضع الذی كان فیه و قطع ایدی بنی شیبه و علقها بالكعبه و كتب علیها هولاء سراق الكعبه: قائم علیه السلام در دوران قیام خود مسجد الحرام را ویران می سازد تا اینكه آن را به اساس خود بر می گرداند، و مقام را به موضعی كه در آن قرار داشته باز می گرداند دست بنی شیبه را قطع می سازد و آن را به كعبه می آویزد و بر آن می نویسد: اینان دزدان كعبه هستند. همچنین می فرماید: اذا قام القائم (علیه السلام) جاء بامر جدید كما دعل رسول الله صلی الله علیه و آله فی بدو الاسلام الی امر جدید: چون قائم علیه السلام بپا خیزد، امری جدید می آورد همانگونه كه رسول خدا صلی الله علیه و آله در ابتدای اسلام به امر جدیدی دعوت نمود. شبیه این روایت را امام باقر علیه السلام نیز بیان فرموده است. در روایات دیگری نیز بیان شده است:
[ صفحه 347]
ان الاسلام بدی ء غریبا و سیعود غریبا كما بدی ء، فطوبی للغرباء: اسلام از غربت شروع شد و زود است كه به غربت نخستین خود باز گردد. پس خوشا به حال غریبان. امام محمد باقر علیه السلام فرمود: اذا خرج یقوم بامر جدید و كتاب جدید و سنه جدیده و فضاء جدید، علی العرب شدید و لیس شانه الا القتل لا یستبقی احدا و لا تاخذه فی الله لومه لائم: چون ظهور نماید، امر جدید و كتاب جدید و سنت جدید و قضاوت جدیدی می آورد. بر عرب شدت عمل به خرج می دهد شیوه ای جز قتل ندارد. احدی را باقی نمی گذارد. ملامت ملامتگر او را در (راه) خدا اثری نمی كند. این امام همام در حدیث دیگری می فرماید: لكانی انظر الیه بین الركن و المقام یبایع له الناس بامر جدید و كتاب جدید و سلطان من السماء اما انه لا ترد له رایه ابدا حتی یموت: گوئی به او می نگرم بین ركن و مقام، كه مردم با او بیعت می كنند، كه در میان ایشان به امر جدید و كتاب جدید و حكمرانی جدیدی از آسمان فرمان راند. آگاه باشید كه پرچم او هرگز باز نمی گردد (شكست در آن راه ندارد) تا اینكه از دنیا رخت بربندد. و در حدیثی دیگر ازامام محمد باقر علیه السلام آمده است: یملا الارض قسطا و عدلا كما ملئت ظلما و جورا و یفتح الله له شرق الارض و غربها و یقتل الناس حتی لا یبقی الا دین محمد یسیر سیره داود: او زمین را از عدل و داد آكنده سازد، همانگونه كه از ظلم و ستم لبریز شده باشد. خداوند شرق و غرب عالم را برایش می گشاید. مردم
[ صفحه 348]
را می كشد تا اینكه جز دین محمد صلی الله علیه و آله باقی نماند، و به سیره داود (پیامبر) سلوك می نماید. همگونی سیره مهدی با داود در برخی از اخبار - كه خواهد گذشت - تفسیر به آن شده كه در حكم و داوری شاهد و دلیل نمی طلبد. امام مجتبی علیه السلام از پدر بزرگوارش امیر المومنین علیه السلام نقل می كند: یبعث الله رجلا فی آخر الزمان و كلب من الدهر و جهل من الناس یویده الله بملائكته و یعصم انصاره و ینصره بایاته و یظهره علی الارض حتی یدینوا طوعا او كرها یملا الارض عدلا و قسطا و نورا و برهانا، یدین له عرض البلاد و طولها لا یبقی كافر الا آمن و لا طالح الا صلح، و تصطلح فی ملكه السباع و تخرج الارض نبتها و تنزل السماء بركتها و تظهر له الكنوز: خداوند مردی در آخر الزمان، در شدائد روزگار و جهالت مردمان برمیانگیزاند كه او را با ملائكه خود یاری می نماید و یارانش را حافظ است و اورا به آیات و معجزات خود ناصر می باشد. ظهورش را بر زمین محقق می سازد تا اینكه (همگان) به میل یا اكراه سر به فرمان او نهند. زمین را از عدل و داد و نور و برهان آكنده سازد. تمامی شهرها در سراسر نقاط گیتی امرش را پذیرا شوند. كافری نمی ماند مگر آنكه ایمان آرد و نه فاسدی باقی ماند مگر آنكه صالح شود. در دوران زمامداریش درندگان رام و آرام شوند، زمین گیاهان خود را بر آرد، آسمان بركت خود را فرو بارد و گنجها از دل زمین بر پهنه آن آشكار شود. صادق آل محمد علیه السلام نیز می فرماید: اذا قام القائم (علیه السلام) حكم بالعدل و ارتفع فی ایامه الجور و آمنت به السبل و اخرجت الارض بركاتها و رد كل حق الی اهله و لم یبق اهل دین حتی یظهروا الاسلام و یعرفوا بالایمان اما سمعت الله سبحانه یقول:
[ صفحه 349]
و له اسلم من فی السموات و الارض طوعا و كرها و الیه ترجعون. و حكم بین الناس بحكم داود (علیه السلام) و حكم محمد (صلی الله علیه و آله) فحینئذ تظهر الارض كنوزها و تبدی بركاتها و لا یجد الرجل منكم موضعا لصدقته و لا بره لشمول الغنی جمیع المومنین: چون قائم (علیه السلام) قامت قیام برافرازد، به حكم عدل راند. در ایام او نشانی از ستم نیست، راهها ایمن گردد، زمین بركات خود را آشكار سازد، حق هر ذی حقی به او رد شود، دیندارانی باقی نمی مانند مگر اینكه اسلام را چیره كنند و به ایمان شناخته شوند. آیا نشنیدی خدای سبحان می فرماید: هر كه در آسمانها و زمین است به میل یا اكراه تسلیم فرمان اویند و به سوی او باز می گردند. در میان مردم به حكم داود (علیه السلام) و حكم محمد (صلی الله علیه و آله) فرمان می راند. در آن هنگام زمین گنجها و بركات خود را آشكار ساخته و كسی از شما فردی را نمی یابد كه زكات خود را به او پردازد و یا به او انفاقی نماید، و این نیست مگر آنكه جمیع مومنان در غنا و رفاه بسر می برند. امام محمد باقر علیه السلام فرمود: اذا قام القائم سار الی الكوفه فیهدم بها اربعه مساجد و لم یبق علی وجه الارض مسجد له شرف الا هدمها و جعلها جماء، و وسع الطریق الاعظم، و كسر كل جناح خارج فی الطریق، و ابطل الكنف و المیازیب الی الطرقات، و لا یترك بدعه الا ازالها و لا سنه الا اقامها و یفتح قسطنطینیه و الصین و جبال الدیلم: چون قائم قیام نماید، عازم كوفه گشته و چهار مسجد را در آنجا ویران می سازد. و هیچ مسجد با شرافتی بر پهنه زمین باقی نمی ماند مگر اینكه آن را ویران ساخته و آن را بزرگ می كند. او بزرگ راهی احداث می كند و گوشه و كنار خانه هائی را كه در مسیر راه است، در هم شكسته، فاضلابها و ناودانهائی را كه به كوچه و
[ صفحه 350]
خیابان راه دارد، سد می كند. هیچ بدعتی را وا نمی گذارد مگر آنكه آن را از میان می برد، و نه هیچ سنتی مگر آنكه آن را بر پا می سازد. قسطنطنیه و چین و كوههای دیلم را فتح می نماید. در حدیثی از حضرت صادق علیه السلام وارد شده است: القائم منصور بالرعب، موید بالنصر، تطوی له الارض و تظهر له الكنوز و یبلغ سلطانه المشرق و المغرب و یظهر الله عزوجل به دینه و لو كره المشركون، فلا یبقی فی الارض خراب الا عمر: قائم علیه السلام به وسیله رعب و ترس یاری شده و با نصر الهی تائید می شود. زمین در زیر پایش در نور دیده می شود، گنجها برایش آشكار می گردد و سلطنتش در شرق و غرب عالم گسترش می یابد. خدای صاحب عزت و جلال، دینش را به واسطه او (بر دیگرادیان) چیره می سازد، هر چند كه مشركان نخواهند. در زمین نقطه ناآبادی باقی نمی ماند مگر آنكه آباد می گردد. روایت دیگری از امام صادق علیه السلام بیانگر آن است كه: اذا قام قائم آل محمد (علیهم السلام) حكم بین الناس بحكم داود و لا یحتاج الی بینه یلهمه الله تعالی فیحكم بعلمه و یخبر كل قوم بما استبطنوه و یعرف ولیه من عدوه بالتوسم قال الله عزوجل: ان فی ذلك لایات للمتوسمین و انها لبسبیل مقیم: چون قائم آل محمد بپا خیزد، میان مردم به شیوه داود حكم می راند و دلیل و بینه نمی خواهد. خدای تعالی به وی الهام می كند و او به علم خود حكم می راند به گونه ای كه هر قومی را به آنچه نهان داشته اند خبر می دهد و دوستش را از دشمن اش، از سیمایشان باز می شناسد. خدای عزوجل می فرماید: در این (عذاب) نشانه هائی برای كسانی كه به چهره می شناسند وجود دارد و این (ویرانه) ها بر قرار برای عبرت گیرندگان است.
[ صفحه 351]
شیخ مفید گوید: بعد از دولت قائم (علیه السلام) دولتی دیگر نخواهد بود. تنها روایات بیانگرآنند كه فرزندان او ان شاء الله بعد از حضرتش دولتهائی تشكیل می دهند. اما به این روایات قطع و یقین حاصل نیست. اكثر روایات بیانگر آن هستند كه مهدی است در نمی گذرد مگر چهل روز قبل از قیامت. در آن هنگام هرج و مرج بر پا خواهد شد، علامات خروج اموات آشكار می گردد و مردم برای محاسبه اعمال و پاداش و كیفر كردار در صحنه محشر جمع می شوند. البته خداوند آگاهترین است به آنچه كه رخ می دهد.
[ صفحه 352]